Wielu z Państwa zaciąga zobowiązania finansowe, czy to w bankach czy w prywatnych firmach świadczących usługi finansowe tzw. parabankach. Niestety wielu pożyczkobiorców ostatecznie nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań, a stąd już krótka droga do wszczęcia postępowania sądowego, w którym bank lub inna instytucja finansowa zażąda sądowego nakazu zapłaty.
Oczywiście w pierwszej kolejności na drogę sądową najczęściej występuje wierzyciel pierwotny tj. podmiot, z którym pożyczkobiorca zawarł umowę pożyczki, jednakże zdarza się, że po uzyskaniu nakazu zapłaty i skierowaniu sprawy do komornika egzekucja z różnych powodów okazuje się bezskuteczna. Najczęstszym z nich jest brak składników majątku dłużnika, niezbędnych do skutecznego przeprowadzenia egzekucji komorniczej. W takiej sytuacji pożyczkodawca może mieć problem z odzyskaniem swoich należności od pożyczkobiorcy i niejednokrotnie pozbywa się, oczywiście nie „za darmo”, takich trudnych do spłaty zobowiązań. Przeniesienie takich zobowiązań określa się mianem cesji wierzytelności.
Cesja wierzytelności jest umową cywilnoprawną przekazującą uprawnienia do danej wierzytelności (długu) innemu podmiotowi. Oznacza to, że w przypadku wspomnianej wyżej pożyczki zobowiązanie pożyczkobiorcy istnieje nadal, z tą tylko różnicą, że zapłaty żąda inny podmiot. Warto podkreślić też, że dłużnik nie musi wyrazić zgody na cesję wierzytelności, co oznacza, że zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel, w tym przypadku pożyczkodawca może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, o ile nie sprzeciwia się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Brak wymogu zgody dłużnika na cesję wierzytelności nie oznacza jednak, że dłużnik nie będzie miał możliwości dowidzieć się, kto jest aktualnym wierzycielem, bowiem dopóki zbywca nie zawiadomi o przelewie wierzytelności dopóty dłużnik jest odpowiedzialny wobec wierzyciela poprzedniego. Zgodnie bowiem z art. 512 Kodeksu cywilnego, dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie.
Do cesji wierzytelności dochodzi wówczas, gdy dotychczasowy wierzyciel w tym przypadku pożyczkodawca, nie chce już dochodzić swoich roszczeń od pożyczkobiorcy, nie chce angażować się w żadne postępowania dotyczące tej sprawy, a więc mówiąc krótko „ma już dość” niewypłacalnego dłużnika. Zobowiązanie nawet w przypadku bezskutecznej egzekucji nie wygasa, a zatem nowy „właściciel długu” może od nowa rozpoczynać batalię o zapłatę na jego rzecz przekazanej wierzytelności.
W praktyce zdarza się również, że w stosunku do jednej wierzytelności zawieranych jest kilka umów cesji co oznacza, że dług przechodzi „z rąk do rąk”. Oczywiście podstawowym skutkiem cesji wierzytelności jest przeniesienie wierzytelności na rzecz osoby trzeciej, a co za tym idzie przeniesienie pełni praw związanych z tą wierzytelnością, w tym możliwości egzekwowania długu, a zatem powoływanie się na fakt, że z danym podmiotem nie łączy nas żadna umowa, a w tym przypadku umowa pożyczki, nie jest prawidłowym rozwiązaniem i należy liczyć się z tym, że podmiot taki może wymagać spełnienia zobowiązania.
Czy w związku z tym umowa cesji jest opłacalna? Z pewnością tak, jeżeli odzyskanie należności w całości nie jest możliwe to poprzez umowę cesji wierzyciel pierwotny może uzyskać chociaż jakiś procent zadłużenia.
Dorota Majzerowicz
Adwokat
Stan prawny na dzień: 5.10.2021