Sporządzenie aktu ostatniej woli jest specyficzną czynnością, ponieważ w chwili jego sporządzenia nie wywiera skutków prawnych, które powstają dopiero z chwilą śmierci spadkodawcy - testatora. W konsekwencji powyższego (choć nie tylko), testator aż do śmierci może testament odwołać w całości lub w części, czyli zmienić jego postanowienia lub założenia. Możliwość odwołania testamentu jest konsekwencją przyznania testatorowi tzw. swobody testowania, jednostronności testamentu oraz jego osobistego charakteru. Pojawia się zatem pytanie w jaki sposób można odwołać testament, bo możliwości jest kilka, a w nauce prawa sposoby odwołania testamentu dzieli się je na wyraźne i dorozumiane.
Wyraźne odwołanie testamentu może nastąpić poprzez:
1) sporządzenie nowego testamentu poprzez zamieszczenie na odwoływanym testamencie adnotacji, że zostaje on odwołany wraz z datą i podpisem,
2) sporządzenie nowego aktu ostatniej woli, stanowiącego odwołanie poprzedniego testamentu,
3) sporządzenie nowego testamentu (pozytywnego), w którym spadkodawca zamieszcza postanowienie wyrażające wolę odwołania poprzedniego/poprzednich testamentów.
Z kolei dorozumiane odwołanie testamentu może nastąpić poprzez podjęcie pewnych czynności faktycznych, z którym można wyinterpretować wolę testatora do odwołania testamentu, a to może nastąpić na przykład poprzez:
1) zniszczenie odwoływanego testamentu (np. podarcie lub spalenie testamentu),
2) pozbawienie testamentu cech ważności (np. zamazanie podpisu lub innych elementów mających znaczenie dla jego ważności),
3) dokonanie w akcie ostatniej woli zmian, które przejawiają wolę testatora w odwołaniu testamentu lub niektórych jego postanowień (np. przekreślenie treści testamentu).
Nie należy mieć jednak wątpliwości, że spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament jak i jego poszczególne postanowienia.
dr Mateusz Mądel
radca prawny
Stan prawny na dzień: 2.08.2022r.