Odwołanie testamentu

Sporządzenie aktu ostatniej woli jest specyficzną czynnością, ponieważ w chwili jego sporządzenia nie wywiera skutków prawnych, które powstają dopiero z chwilą śmierci spadkodawcy - testatora. W konsekwencji powyższego (choć nie tylko), testator aż do śmierci może testament odwołać w całości lub w części, czyli zmienić jego postanowienia lub założenia. Możliwość odwołania testamentu jest konsekwencją przyznania testatorowi tzw. swobody testowania, jednostronności testamentu oraz jego osobistego charakteru. Pojawia się zatem pytanie w jaki sposób można odwołać testament, bo możliwości jest kilka, a w nauce prawa sposoby odwołania testamentu dzieli się je na wyraźne i dorozumiane.

Wyraźne odwołanie testamentu może nastąpić poprzez:

1) sporządzenie nowego testamentu poprzez zamieszczenie na odwoływanym testamencie adnotacji, że zostaje on odwołany wraz z datą i podpisem,

2) sporządzenie nowego aktu ostatniej woli, stanowiącego odwołanie poprzedniego testamentu,

3) sporządzenie nowego testamentu (pozytywnego), w którym spadkodawca zamieszcza postanowienie wyrażające wolę odwołania poprzedniego/poprzednich testamentów.

Z kolei dorozumiane odwołanie testamentu może nastąpić poprzez podjęcie pewnych czynności faktycznych, z którym można wyinterpretować wolę testatora do odwołania testamentu, a to może nastąpić na przykład poprzez:

1) zniszczenie odwoływanego testamentu (np. podarcie lub spalenie testamentu),

2) pozbawienie testamentu cech ważności (np. zamazanie podpisu lub innych elementów mających znaczenie dla jego ważności),

3) dokonanie w akcie ostatniej woli zmian, które przejawiają wolę testatora w odwołaniu testamentu lub niektórych jego postanowień (np. przekreślenie treści testamentu).

 Oczywiście kwestia odwołania testamentu może nastręczać wiele wątpliwości i prowokować wiele pytań, dlatego wystąpienie skutku w postaci odwołania testamentu musi być poprzedzone szczegółowym badaniem z zastosowaniem reguł wykładni. Nie zawsze bowiem wola odwołania testamentu jest oczywista, a czasami problemem może być ustalenie zakresu tego odwołania, zwłaszcza gdy testator wyraził wolę odwołania testamentu tylko w części. Stosownie zatem do treści art. 948 KC testament należy tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Natomiast jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść.

Nie należy mieć jednak wątpliwości, że spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament jak i jego poszczególne postanowienia.


dr Mateusz Mądel

radca prawny

Stan prawny na dzień: 2.08.2022r.

Nasza strona wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies. Więcej

Rozumiem